2. De investeringsagenda voor Nederland

Naast de toekomstige zeespiegelstijging staat Nederland nu al voor tal van andere uitdagingen. Dit zijn grote opgaven zoals de energietransitie, klimaatadaptatie, de woningbouwopgave, de aanleg, vervanging en renovatie van onze infrastructuur, de transitie van het landelijk gebied naar duurzame landbouw en versterking van de biodiversiteit. Deze opgaven vragen om grote investeringen. We hebben voor dit whitepaper de investeringen in beeld gebracht die samenhangen met de vijf grootste transities en concluderen hieruit: tot 2050 bedraagt de investeringsagenda in Nederland ruim € 900 miljard (ter vergelijking: het BNP van Nederland in 2019 bedroeg € 812 miljard).

Naast euro’s vragen deze investeringen om veel van onze ruimte. Er is berekend dat deze transities zo’n drie keer de nog beschikbare (niet vastgelegde) ruimte vragen (van Klaveren, de Koeijer, Miner, & Mobron, 2020). Een groot deel van deze investeringen heeft een levensduur van tientallen jaren en wordt onderdeel van nieuwe (infrastructurele) netwerken die een nog veel langere levensduur hebben. Dat betekent dat deze investeringen zonder meer te maken krijgen met de effecten van een stijgende zeespiegel. Ook bepalen ze in belangrijke mate de inrichting van Nederland in de decennia na 2050, en daarmee de ruimte die we nog hebben om in de toekomst te kunnen reageren op een stijgende zeespiegel.

De investeringen vragen zo’n drie keer de op dit moment beschikbare ruimte

Dit betekent enerzijds dat we zorgvuldig moeten nadenken hoe we deze opgaven adaptief invullen, wat wil zeggen dat we bij de aanleg rekening houden met de effecten van een stijgende zeespiegel die tijdens de levensduur kunnen optreden. Maar nog belangrijker is dat we de nu al dichtbebouwde laaggelegen delen met deze opgaven niet volledig ‘dichtmetselen’, waardoor we onvoldoende flexibiliteit houden voor toekomstige maatregelen om onze samenleving duurzaam te beschermen.

Per uitdaging vind je hieronder een toelichting op de investeringsopgaven en het benodigde ruimtebeslag. Een toelichting op de gemaakte berekeningen is terug te vinden in bijlage 1. In het volgende hoofdstuk gaan we in op de effecten die een stijgende zeespiegel heeft op deze investeringsopgaven.